Geaccrediteerde of Herleidbare Calibratie c.q. Kalibratie
In diverse normen inzake geluid- en trillingsmetingen in Nederland staat vermeld dat de meetinstrumenten c.q. het gehele meetcircuit regelmatig door een daartoe uitgerust laboratorium gekalibreerd moet worden, of woorden van gelijke strekking. Er staat in de Nederlandse normen voor geluid- en trillingen niet genoemd dat dit een geaccrediteerd laboratorium moet zijn. Calibratie kan ook door een afgeleide calibratie zijn.
In andere landen in de EU is dit veel stringenter geregeld. De overheid kiest voor de kalibratie van geluid- en trillingsmeters bij handhaving altijd voor geaccrediteerde kalibratie. Dit geeft de (juridische) zekerheid dat de instrumenten en de resultaten die hiermee worden gemeten in jura stand zullen houden.
In het bedrijfsleven wordt vaak volstaan met herleidbaarheid, dat wil zeggen dat de kalibratie herleidbaar is – via een on-onderbroken ketting van kalibraties – naar een internationale standaard.
Het wordt nog onduidelijker omdat geaccrediteerde laboratoria vaak ook niet geaccrediteerde kalibraties doen voor grootheden of instrumenten waarvoor ze niet geaccrediteerd zijn, dit zijn dan herleidbare kalibraties die niet onder de geaccrediteerde scope vallen.
Dat staat meestal niet expliciet op het kalibratie certificaat, alleen ontbreekt het loge van accreditatie. Dat is toegestaan, echter kan dit verwarrend zijn voor de klant omdat deze meent een geaccrediteerde kalibratie te hebben. Het is ook niet per definitie zo dat een geaccrediteerd laboratorium nauwkeurigere kalibraties doet dan een laboratorium dat afgeleide kalibraties doet. Er zijn toon aangevende laboratoria die niet geaccrediteerd zijn.
Echter, geaccrediteerde kalibratie bied u juridische zekerheid. Een geaccrediteerde kalibratie is verheven boven elke twijfel, ondanks dat uit Europees onderzoek van EURAMET THE EUROPEAN ASSOCIATION OF NATIONAL METROLOGY INSTITUTES blijkt dat ook geaccrediteerde laboratoria na internationaal vergelijk (onbedoelde) omissies hebben, bijvoorbeeld in hun meet onzekerheidsberekeningen bijvoorbeeld door het niet onderkennen van een bepaalde meetonzekerheden.
Deze Inter-Laboratory Comparisons (ILC) leveren weer bespreek en verbeterpunten voor deze laboratoria. Aan perfectie komt immers nooit een einde. Laboratoria “ concureren” met elkaar op basis van de onzekerheidsmarge /budget van hun kalibraties. Hoe kleiner de onzekerheid is van het lab, hoe meer marge er is om een instrument onder test goed te keuren binnen de internationale toleranties die zijn beschreven in de toepasselijke IEC, NEN, ISO of DIN normen. In Nederland wordt – na onderzoek – nogal krampachtig gedaan over het berekenen van de meetonzekerheid bij kalibraties. Men wil hierover geen transparantie betrachten. Internationaal is er meer transparantie.
De Europese overkoepelende organisatie (EURAMET) heeft onderzoek naar gedaan bij diverse geaccrediteerde laboratoria voor geluid- en trillingskalibraties. Daarbij valt op dat ook geaccrediteerde laboratoria soms (niet opzettelijk) vergeten bepaalde meetonzekerheden bij hun kalibraties in rekening te brengen. Meestal heeft dat niets te maken met de gebruikte kalibratie apparatuur maar meer met het niet benoemen van meetonzekerheden waardoor de geclaimde meetonzekerheid kleiner is dan werkelijk het geval.
Het onderkennen hiervan door geeft weer aanleiding voor evaluatie en verbetering. In Europa is het gelukkig redelijk goed geregeld. In sommige werelddelen is het soms nog erg ondoorzichtig. Er zijn in Nederland en Europa instanties die kalibratie verrichten maar onder een verkeerde accreditatie (waarschijnlijk onbedoeld). Zo komt het voor dat een instantie een geaccrediteerd management systeem heeft en dat boven hun kalibratie certificaten zet. Of test instituten die ook kalibraties doen en accreditatie boven het certificaat zetten terwijl ze niet geaccrediteerd zijn om kalibraties te doen. Op het logo van de Nederlandse Accreditatie Raad staat vermeld waar de accreditatie betrekking op heeft. Ingeval van kalibratie dient er CALIBRATION te staan. Hier kan bijvoorbeeld ook staan “testing, inspection, products, personnel”, in dat geval is het dus geen geaccrediteerde kalibratie.
Dit zijn allemaal voorbeeld die waarschijnlijk niet geoorloofd zijn maar de handhaving ervan is in de praktijk blijkbaar erg lastig.
AV-Consulting Calibration Laboratoy verzorgd kalibraties volgens het kwaliteitssysteem ISO-17025. Onze kalibraties voor geluid- en trillingen zijn herleidbaarheid naar primaire laboratoria zoals DANAK en het Physikalisch- Technische Bundesanstalt (PTB), dit is de hoogste standaard voor respectievelijk Denemarken en Duitsland.